De Flierefluiter, Raarhoeksweg 49

3.2.3.1.1 Generieke beleidskeuzes

Generieke beleidskeuzes zijn keuzes die bepalend zijn voor de vraag of ontwikkelingen nodig dan wel mogelijk zijn. In deze fase wordt beoordeeld of er sprake is van een behoefte aan een bepaalde voorziening.

De toerisme- en recreatiesector vormt met 33.500 arbeidsplaatsen (in 2007) een belangrijke economische factor in Overijssel. Een rijk aanbod van (dag)recreatieve voorzieningen vormt een belangrijke vestigingsfactor voor bedrijven en bewoners. De provincie Overijssel wil een sterk aanbod voor vrijetijdsbesteding en wil toeristen blijvend aan Overijssel binden. Het doel is een vitale en zichzelf vernieuwende sector. Daarom staan innovatie en versterking van het organiserend vermogen in de toeristische sector centraal. Er wordt aan ondernemers in de provincie de ruimte geboden om toeristisch-recreatieve voorzieningen te ontwikkelen die bijdragen aan differentiatie van het aanbod en toeristische structuurversterking. Door gebiedsgericht (nieuwe) koppelingen te leggen tussen verschillende sectoren (recreatie, landschap, water, cultuur, zorg en sport) kan de concurrentiekracht van Overijssel als vakantie- en dagtochtbestemming versterken. Voorwaarde is dat de SER-ladder wordt toegepast en dat ontwikkelingen bijdragen aan het behoud en de versterking van de ruimtelijke kwaliteit.

De Flierefluiter is een recreatiebedrijf in het buitengebied van de gemeente Raalte, die een substantiële bijdrage levert aan het recreatief-toeristische product van de gemeente Raalte. Verschillende functies zoals een kinderboerderij, kleinschalig kamperen, een speeltuin met beperkte horecavoorziening en educatie dragen bij aan een versterking van het recreatief-toeristische product en de diversiteit en vitaliteit van het buitengebied van de gemeente Raalte. Middels een landschapsplan wordt het geheel op een landschappelijk verantwoorde manier ingepast in het landschap. Het landschapsplan draagt bij een behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit.

Van belemmeringen is dan ook niet gebleken. Een en ander blijkt ook uit hoofdstuk 5 van deze plantoelichting waarin uitgebreid op de diverse omgevingsaspecten wordt ingegaan.

3.2.3.1.2 Ontwikkelingsperspectieven

De opgaven, kansen, beleidsambities en ruimtelijke kwaliteitsambities voor de provincie zijn geschetst in ontwikkelingsperspectieven voor de groene omgeving en stedelijke omgeving. Met de ontwikkelingsperspectieven wordt de ruimtelijke ontwikkelingsvisie van de provincie Overijssel vorm gegeven. Hiervoor gelden de gebiedskenmerken als onderligger.

Het ontwikkelingsperspectief geeft een hoofdkoers op provinciaal niveau. Dit vraagt maatwerk op lokaal niveau. De begrenzing van de gebieden moet worden gezien als signaleringsgrens. Bij doorvertaling naar gemeentelijk niveau betekent dit dat er nog variaties en detailleringen kunnen voorkomen.

Omdat ontwikkelingsperspectieven geen functies bepalen maar een ruimtelijk ontwikkelingsperspectief schetsen voor een combinatie aan functies is er, naast een lokale invulling van de begrenzing, ook ruimte voor lokale afwegingen binnen de ontwikkelingsperspectieven.

De ontwikkelingsperspectieven zijn dan ook niet normstellend maar richtinggevend. Afwijkingen van de ontwikkelingsperspectieven zijn mogelijk als daar op lokaal niveau maatschappelijke of sociaaleconomische redenen voor zijn, mits de ruimtelijke kwaliteit conform de gebiedskenmerken wordt versterkt en er voor de beoogde ontwikkeling geen sprake is van een MER-plicht.

In dit geval zijn zowel de ontwikkelingsperspectieven voor de groene omgeving van belang. In de groene ruimte gaat het - kort door de bocht - om het behoud en de versterking van het landschap en het realiseren van de groen-blauwe hoofdstructuur alsmede om de ontwikkelingsmogelijkheden voor de landbouw en andere economische dragers.

In figuur 3.2. is een uitsnede van de perspectievenkaart behorende bij de Omgevingsvisie opgenomen.

Figuur 3.2. Uittreksel Perspectievenkaart Omgevingsvisie Overijssel 2009 (Bron: Provincie Overijssel)

Het plangebied behoort tot het ontwikkelingsperspectief 'Buitengebied accent veelzijdige gebruiksruimte'.

Buitengebied accent veelzijdige gebruiksruimte

Gebieden, aangewezen als 'Buitengebied - accent veelzijdige gebruiksruimte (mixlandschap)' zijn bedoeld voor gespecialiseerde landbouw, mengvormen van landbouw-recreatie-zorg, landbouw-natuur en landbouwwater, bijzondere woon-, werk- en recreatiemilieus, die de karakteristieke gevarieerde opbouw van het cultuurlandschappen in deze gebieden versterken. Naast de bescherming van kwaliteiten wil de provincie vooral ontwikkeling en dynamiek benutten voor duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit.

De Flierefluiter wordt aangemerkt als een recreatiebedrijf. Op basis van het ontwikkelingsperspectief 'Buitengebied - accent veelzijdige gebruiksruimte (mixlandschap)' leent het gebied zich voor de vestiging van een dergelijke functie, naast functies zoals landbouw, natuur en wonen. De functie zorgt voor diversiteit en vitaliteit van het platteland van de gemeente Raalte. De Flierefluiter heeft vanwege haar agrarisch verwante activiteiten een hechte band met het landelijk gebied. De ligging in het landelijk gebied is representatief voor de activiteiten ter plaatse. Middels een landschapsplan wordt De Flierefluiter op een landschappelijk verantwoorde manier ingepast, waarbij de ruimtelijke kwaliteit behouden en versterkt wordt.

3.2.3.1.3 Gebiedskenmerken

Op basis van gebiedskenmerken in vier lagen (natuurlijke laag, laag van het agrarisch-cultuurlandschap, stedelijke laag en lust- en leisurelaag) gelden specifieke kwaliteitsvoorwaarden en –opgaven voor ruimtelijke ontwikkelingen.

1. De natuurlijke laag.

Overijssel bestaat uit een rijk en gevarieerd spectrum aan natuurlijke landschappen. Deze vormen de basis voor het gehele grondgebied van Overijssel. Het beter afstemmen van ruimtelijke ontwikkelingen op de natuurlijke laag kan ervoor zorgen dat de natuurlijke kwaliteiten van de provincie weer mede beeldbepalend worden. Ook in steden en dorpen bij voorbeeld in nieuwe waterrijke woonmilieus en nieuwe natuur in stad en dorp.

De locatie wordt op de gebiedskenmerkenkaart 'de natuurlijke laag' aangeduid met de gebiedstypen 'dekzandvlakte' en 'beekdalen en natte laagtes'. In figuur 3.3. is dat aangegeven.

Figuur 3.3. Gebiedstype “Dekzandvlakte" en "natte laagtes" (Bron: Provincie Overijssel)

'Dekzandvlakte'

De afwisseling van opgewaaide ruggen en uitgesleten beekdalen en de daarbij horende hoogteverschillen kenmerken de dekzandvlaktes van Overijssel. Opvallend is de overwegend oost-west georiënteerde richting van ruggen en dalen. Dekzandvlakten en ruggen dienen een beschermende bestemming te krijgen gericht op de instandhouding van het huidige reliëf. Als ontwikkelingen plaatsvinden dan dragen deze bij aan het beter zichtbaar maken en beleefbaar maken van hoogteverschillen en het watersysteem. Beiden zijn uitgangspunt bij inrichting. De strekkingsrichting van het landschap, gevormd door de afwisseling van beekdalen en ruggen, dient uitgangspunt te zijn. Hiermee dient bij de planuitwerking rekening te worden gehouden.

'Beekdalen en natte laagtes'

De ambitie is de beekdalen als functionele en ruimtelijk dragende structuren van het landschap betekenis te geven. Ruimte voor water en continuïteit van het systeem zijn leidend. Tevens is de ambitie afwenteling van wateroverlast op stroomafwaarts gelegen gebieden te voorkomen door het beeksysteem als eenheid te beschouwen en het vasthouden van water te bevorderen. Tot slot zijn beekdalen belangrijke verbindingen voor mens, plant en dier.

Toetsing

Onderhavig plangebied is gelegen in zowel het gebiedstype 'dekzandvlakte' als 'natte laagtes'. Gezien het huidige als toekomstige karakter van het bewuste plangebied, is het niet mogelijk om de verschillen tussen hoog en laag beter zichtbaar en beleefbaar te maken. Wel is voor 'De Flierefluiter' een landschapsplan opgesteld. Het landschapsplan wordt beschreven in Hoofdstuk 4. Middels dit landschapsplan wordt het geheel op een landschappelijk verantwoorde manier ingepast, passend bij de gebiedskenmerken voor dit gebied. De landschappelijke verbetering bestaat onder meer uit de aanleg en het herstel van de voor het gebied karakteristieke landschapselementen. De strekkingsrichting van het landschap is daarbij nadrukkelijk meegenomen. De eigenaar van De Flierefluiter sluit qua toekomstige landschappelijke structuur ook aan op de herinrichting / verbreding van de naastgelegen wetering. De Flierefluiter is tevens bereid medewerking te verlenen aan de herinrichting van de wetering welke een 'plas-dras' karakter krijgt. Hiermee wordt ruimte aan het water geboden, waarbij de continuïteit van het watersysteem leidend blijft.

2. De laag van het agrarische cultuurlandschap

In het agrarisch cultuurlandschap gaat het er altijd om dat de mens inspeelt op de natuurlijke omstandigheden en die ten nutte maakt. Hierbij hebben nooit ideeën over schoonheid een rol gespeeld. Wel zijn we ze in de loop van de tijd gaan waarderen om hun ruimtelijke kwaliteiten. Vooral herkenbaarheid, contrast en afwisseling worden gewaardeerd. De ambitie is gericht op het voortbouwen aan de kenmerkende structuren van de agrarische cultuurlandschappen door óf versterking óf behoud óf ontwikkeling of een combinatie hiervan.

De locatie is op de gebiedskenmerkenkaart 'de laag van het agrarisch-cultuurlandschap' aangeduid met het gebiedstype “Oude hoevenlandschap", op de rand van een overgang naar het maten- en flierenlandschap. In figuur 3.4. is dat aangegeven.

Figuur 3.4. Gebiedstype “Oude hoevenlandschap" (Bron: Provincie Overijssel)

Oude hoevenlandschap

Het essen- en hoevenlandschap is een landschap met verspreide erven. Het werd ontwikkeld nadat de complexen met de grote essen ‘bezet’ waren en een volgende generatie boeren nieuwe ontwikkelingsruimte zocht. Die vonden ze bij kleine dekzandkopjes die individueel werden ontgonnen. Dit leidde tot een landschap dat de zelfde opbouw kent als het essenlandschap, alleen in een meer kleinschalige, meer individuele en jongere variant. Als ontwikkelingen plaats vinden in het oude hoevenlandschap, dan dragen deze bij aan behoud en accentuering van de dragende structuren (groenstructuur en routes) van het oude hoevenlandschap, en aan de samenhang en de karakteristieke verschillen tussen de landschapselementen: de erven met erfbeplanting; open es(je); beekdal; voormalige heidevelden, de mate van openheid en kleinschaligheid.

Toetsing

Middels een landschapsplan wordt het geheel op een landschappelijk verantwoorde manier ingepast, passend bij de gebiedskenmerken voor dit gebied. De landschappelijke verbetering bestaat onder meer uit de aanleg en het herstel van de voor het gebied karakteristieke landschapselementen. Hiermee wordt voldaan aan de ambitie dragende structuren (groenstructuur en routes) te behouden en te accentueren. Tevens sluit de toekomstige landschappelijke structuur ook aan op de herinrichting / verbreding van de naastgelegen wetering.

3. De stedelijke laag

Het plangebied heeft op basis van gebiedskenmerkenkaart 'de stedelijke laag' geen bijzondere eigenschappen. Deze gebiedskenmerken kunnen derhalve feitelijk buiten beschouwing worden gelaten.

4. De lust- en leisure laag

Met de natuurlijke laag, de laag van het agrarische cultuurlandschap en de stedelijke laag is het spectrum van de ruimtelijke kwaliteit nog niet compleet. De lust & leisurelaag is het domein van de belevenis, de betekenis en identiteit. Het voegt kenmerken toe als landgoederen, recreatieparken, recreatieve routes maar benut ook vooral de kwaliteit van de andere drie lagen. Het maakt ze beleefbaar en tot een belevenis. Het belevenisaspect wordt een steeds belangrijke pijler onder het ruimtelijk kwaliteitsbeleid.

De ambitie is gericht op sterke ruimtelijke identiteiten als motor voor gebiedsontwikkeling. Het gaat er om beleving, betekenis en kwaliteit van de omgeving te versterken en de beleefbaarheid en toegankelijkheid van het landschap te vergroten.

De locatie is op de gebiedskenmerkenkaart 'de lust- en leisurelaag' aangeduid met 'donkerte' In figuur 3.5. is dat aangegeven.

Figuur 3.5: Gebiedstype “Lust- en leisure laag" (Bron: Provincie Overijssel)

"Donkerte"

Lichte gebieden geven een beeld van economische dynamiek; zoals de steden en dorpen, de snelwegen, de kassengebieden, attractieparken en grote bedrijventerreinen. De donkere gebieden geven daarentegen een indicatie van het rustige buitengebied van Overijssel. Het zijn relatief luwe en dunbevolkte gebieden met een lage gebruiksdruk. De ambitie is gericht op het koesteren van donkerte als kwaliteit. Het streven is gericht op het handhaven van de donkerte en, waar mogelijk, de gebieden bij ontwikkelingen nog donkerder te maken.

De richting van de sturing is gericht op het minimaal toelaten van kunstlicht. Het vereist het selectief inzetten en 'richten' van kunstlicht en het vermijden van onnodig kunstlicht bij ontwikkelingen. De kansen hiervoor doen zich met name voor bij ontwikkelingen die een grote invloed hebben op het aspect donkerte, zoals grotere woon- en werklocaties en wegen. Ook de projectering van passages van auto(snel)wegen en regionale wegen speelt daarbij een grote rol vanwege het feit dat op- en afritten veelal leiden tot stedelijke ontwikkelingen.

Toetsing

Onderhavig bestemmingsplan voorziet in de juridisch-planologische regeling van een bestaand recreatiebedrijf in het buitengebied van de gemeente Raalte. De Flierefluiter is geopend van 1 april tot 1 november van 10.00 uur tot 17.30 uur. Er zal derhalve in de avonduren niet veel gebruik worden gemaakt van kunstlicht. Gezien het feit dat het gebruik van kunstlicht beperkt is en het feit dat dit bestemmingsplan betrekking heeft op een bestaand verlicht erf, is de invloed op het aspect "donkerte" beperkt. Overigens zal het gebruik van onnodig kunstlicht worden vermeden.